Gezondheids- en welzijnsmanagement van kalveren in internationaal perspectief

Deze bijeenkomsten zijn een initiatief van het Nederlands Nationaal Comité van IDF (NNC-IDF), een themagroep binnen ZuivelNL.

Melkveehouders pleiten voor meer transparantie in de kalverketen

In de algemene discussie kwam duidelijk naar voren dat het bewustzijn onder Nederlandse melkveehouders rond de gezondheid en het welzijn van de kalveren nadrukkelijk is gegroeid over de afgelopen jaren. De aanwezige melkveehouders gaven aan behoefte te hebben aan betere verticale samenwerking rond kalveren in de keten en ook aan meer transparantie bij de kalversector. De marktmacht van de kalfsvleessector wordt daarbij als problematisch ervaren, omdat deze volgens hen de prijsvorming negatief kan beïnvloeden.

Nederland: afname kalversterfte valt samen met introductie van KalfOK

Een toelichting over de Nederlandse situatie vanuit ZuivelNL maakte duidelijk dat in ons land de afgelopen jaren het belang van goed kalvermanagement is toegenomen. Door nieuwe regels en ontwikkelingen is het aantal op melkveebedrijven aangehouden kalveren afgenomen en ook het vervangingspercentage ligt lager. Dit heeft een impuls gegeven aan onderzoek en nieuwe kennis op dit gebied. Dit leidde bijvoorbeeld tot meer aandacht voor:

• Voeding
• Huisvesting
• Vaccinatie

Inge Santman-Berends (GD) liet zien dat introductie van het KalfOK programma in 2018 werd gevolgd door een substantiële daling in de kalversterfte. Dit suggereert dat actief gebruik van zo’n vrijwillige managementtool in combinatie met een verplichte monitoring positief kan bijdragen aan de gezondheidsstatus van jongvee.

Canada: impact klimaatverandering top of mind

In Canada ligt de urgentie op dit moment vooral bij het ontwerp van management- en dierhuisvestingssystemen, die inspelen op de door klimaatverandering ingegeven extreme weersomstandigheden. David Kelton (Universiteit van Guelph) gaf aan dat daar de publieke en private regels rond dierenwelzijn worden bepaald door de 10-jaarlijkse ‘Canadian Code for Care & Handling of Dairy Cattle’, waarvan in april 2023 een herziene versie is gepubliceerd. Die Code omvat zowel verplichte elementen als aanbevelingen voor voeding, huisvesting, onthoornen, biestgebruik, transport e.a. Dairy Farmers of Canada (DFC) heeft op basis van de Code het private ProAction kwaliteitssysteem ontwikkeld, dat veel breder gaat, maar waarin dierenwelzijn een belangrijk element is. Voor kalverzorg zijn de huidige aanbevelingen onder andere:

• Verlenging van de koe-bij-kalf periode.
• Bevordering van groepshuisvesting.
• Minstens 4 liter biestvoeding kort na de geboorte.
• Terugbrengen van het antibioticagebruik.
• Vroegtijdige onthoorning met standaard gebruik van pijnmedicatie.

Dit alles heeft tot verbeteringen geleid maar het grote probleem is dat nog steeds maar een relatief klein deel van de Canadese melkveehouders de verplichte werkwijzen en aanbevelingen opvolgt.

Duitsland: omgang met kalveren onderwerp van publiek debat

Kerstin Barth (Thuenen Instituut) vertelde dat in Duitsland de omgang met kalveren al veel publiek debat heeft opgeleverd. Met name de weerstand tegen lange-afstandstransport van dieren neemt toe, evenals het scheiden van koe en kalf. Sinds januari 2023 mogen pasgeboren kalveren pas na 28 dagen worden vervoerd, wat een grote impact op veehouderijen heeft. Duitsland heeft vooral strikte regels voor het houden van kalveren tot 6 maanden. Daarna gaat het meer om algemene vereisten.

Veel van de Duitse regels en aanbevelingen voor de kalverhouderij zijn vergelijkbaar met wat in Nederland gebruikelijk is. Boeren zijn sinds 2014 verplicht tot het doen van een welzijnscheck, maar dat hoeft niet gedocumenteerd. Het Thuenen Instituut verwacht dat in de toekomst het omgaan met kalfjes onderwerp van het publieke debat zal blijven.

Ierland: kalvermanagement fors verbeterd door onderzoek en voorlichting

Emer Kennedy van Teagasc legde uit dat in Ierland gewerkt wordt met een zeer seizoensmatig productiesysteem. Dit houdt in dat 70% van de kalveren in een 6-weekse periode tijdens het voorjaar wordt geboren. Kalveren die niet bestemd zijn voor vervanging worden verkocht aan veehouderijen in de rundvleessector, aangezien Ierland geen kalfsvlees sector kent. Gemiddeld genomen is het kalvermanagement in de Ierse melkveehouderij door onderzoek en voorlichtingscampagnes flink verbeterd.

Op dit moment voert op een gemiddeld Iers melkveebedrijf 80% van de melkveehouders binnen 2 uur na geboorte biest en maakt ruim een derde (36%) gebruik van overgangsmelk. Iers onderzoek leert dat het (ook) voor een goede kalvergezondheid essentieel is om een goed hygiëne niveau op de boerderij te hebben, vooral als het gaat om de praktische hulpmiddelen die gebruikt worden bij het voeren van de pasgeborenen (fles, speen en maagsonde).

Duitsland: groeiende aandacht voor verlengd koe-kalf contact

In Duitsland krijgt verlengd koe-kalf contact steeds meer aandacht en het aantal melkveehouders dat het toepast is groeiende. In een onderzoek onder 60 Duitse melkveehouders die verlengd koe-kalf contact op hun bedrijf toepassen, wordt als belangrijkste reden hiervoor opgegeven ‘dierenwelzijn’, maar daarnaast ook: ‘

• Minder werk
• Kalvergezondheid
• Vraagtekens bij traditie van scheiden

De manier van toepassen verschilt sterk van bedrijf tot bedrijf, het blijft maatwerk. De grootste uitdaging in bedrijfssystemen met verlengd koe-kalf contact is het beperken van de stressniveaus tijdens spenen en het alsnog scheiden van de dieren. Intussen zijn in Duitsland nieuwe initiatieven om koe-kalf contact te stimuleren, zoals het Hamfelder Hof label, waarmee men een premie van 20 cent per kg nastreeft om te compenseren voor het verlies aan melkproductie. Ook biologische keurmerken stellen steeds vaker eisen aan de duur van koe-kalf contact. Naar de toekomst toe verwacht het Thuenen Instituut dat de belangstelling van boeren voor verlengd kalfkoe contact verder zal toenemen, in het kielzog van de maatschappelijke ontwikkeling en vraag op dit terrein.

Voortdurende ontwikkeling in maatschappelijke eisen en regelgeving blijven uitdaging

Een viertal Nederlandse melkveehouders presenteerde tijdens de workshop hun bedrijf, met specifieke aandacht voor het jongvee thema. Een rode draad in de door hen genoemde uitdagingen was de verwachte verdubbeling van de transportabele leeftijd van kalveren (naar 28 dagen), wat extra huisvestingsruimte zal vragen en ook de infectiedruk zal vergroten. Ook heerste in zijn algemeenheid huiver voor nog meer regeldruk vanuit de overheid. In de discussie werd duidelijk dat een systeem om kalveren, die niet ter vervanging van de veestapel dienen, tot waarde te kunnen brengen belangrijk is voor de kwaliteit van het opfoksysteem. In veel Europese landen ontbreekt zo’n systeem echter. Daarnaast is duidelijk dat de omgang met kalveren en hun positie enorm belangrijk is in het publieke debat. De intrinsieke motivatie van boeren om goed voor de kalfjes te zorgen is over het algemeen hoog. De toegenomen verwachtingen en eisen die de maatschappij op dit terrein stelt aan boeren komen echter nog onvoldoende tot uitdrukking in consumentenprijzen.

Overall zit in alle landen voor boeren vooral de uitdaging in de voortdurende veranderingen in maatschappelijke eisen en regelgeving. Het internationaal delen van informatie blijft dus belangrijk om antwoorden te vinden op de nieuwe uitdagingen die daaruit voortkomen.