Voedselveiligheid & Kwaliteit

De gegarandeerde kwaliteit en veiligheid van Nederlandse boerderijmelk is essentieel voor de sterke wereldwijde positie van de Nederlandse zuivelsector. Jarenlange ervaring, vakmanschap en aanvullende private kwaliteitseisen (boven op de wettelijke verplichtingen) liggen ten grondslag aan een hoogwaardig en uniek kwaliteitssysteem. De kwaliteit wordt zowel tussen de schakels als over de gehele keten heen bewaakt doordat iedere schakel in de keten haar eigen verantwoordelijkheid neemt en overlegstructuren bestaan tussen de diverse partijen uit de keten.

Veiligheid en kwaliteit van boerderijmelk en zuivelproducten zijn basisvoorwaarden. Het lijkt bijna vanzelf­ sprekend, maar iedere dag spannen alle partijen in de zuivelketen zich in om de kwaliteit van de Nederlandse zuivel blijvend te garanderen en eventuele risico’s vroegtijdig te identificeren. Dit begint met de borging van de kwaliteit van voer en drinkwater en eindigt met de producten van zuivelondernemingen.

Wie werken samen aan voedselveiligheid?

De veiligheid en kwaliteit van Nederlandse melk worden gerealiseerd door gezamenlijke inspanningen van:

• Melkveehouders en zuivelondernemingen
• Ketenpartners, analyselaboratoria en kennisinstellingen
• Controlerende instanties

Dagelijkse monitoring van melkkwaliteit

ZuivelNL financiert het monitoringsprogramma contaminanten en residuen in boerderijmelk’. Dagelijks worden melkmonsters onderzocht, evenredig aan de verwerkte hoeveelheden melk per fabriek.

Wat monitoren we?

• Omgevingscontaminanten
• Diergeneesmiddelenresiduen
• Contaminanten uit voer en drinkwater

Doel is het constant borgen van de kwaliteit en veiligheid van boerderijmelk en zuivelproducten met behulp van beschikbare, recente en herleidbare meetgegevens. De sector deelt de resultaten met het Controle Orgaan Kwaliteits Zaken (COKZ) en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Dit monitoringsprogramma borgt de kwaliteit van zuivelproducten voor de consument en is van belang voor afnemers en toezichthouders. Het is voor de zuivelsector ‘een licence to operate’ om doorlopend te kunnen onderbouwen dat melk ‘veilig’ is en om aan de wettelijke en private eisen te voldoen. Zo wordt aangetoond dat Nederlandse melk van topkwaliteit is. Ieder jaar wordt het programma geëvalueerd en zo nodig aangepast aan de actualiteit.

Waar het monitoringsprogramma zich richt op dagelijkse kwaliteitscontrole, gaat het onderzoeksprogramma een stap verder door zich te richten op toekomstige uitdagingen.

Gemeenschappelijk Research Zuivel

Vanuit ZuivelNL wordt het onderzoeksprogramma Gemeenschappelijk Research Zuivel gefinancierd dat tot doel heeft mogelijke nieuwe kansen en bedreigingen in relatie tot kwaliteit en voedselveiligheid te onderzoeken.

Focus van het onderzoek

Het onderzoeksprogramma is gericht op verschillende aspecten rond voedselveiligheid zoals:

• Bevorderen van technologieën die de kwaliteit en/of veiligheid van rauwe melk en/of zuivelproducten verbeteren.
• Voorkomen van gebeurtenissen met negatief effect op de kwaliteit en/of veiligheid van rauwe melk en/of zuivelproducten.
• Tijdig signaleren van nieuwe ontwikkelingen, toekomstige risico’s en kansen.

Risicobeheersing

De Onderzoeksraad voor Veiligheid publiceerde in juni 2019 een rapport over opkomende voedselveiligheidsrisico’s. Eerder had ook de Commissie Sorgdrager naar aanleiding van de fipronilcrisis in de pluimveesector een rapport met aanbevelingen gepubliceerd. Beide rapporten onderstrepen het belang van een sterke systematiek voor het borgen van voedselveiligheid in de voedselketen. Daarbij werden als belangrijke onderwerpen genoemd:

• Inzicht hebben in mogelijke nieuwe ontwikkelingen.
• Analyse van de risico’s.
• Waar nodig toepassen van beheersmaatregelen.
• Adequate monitoring in voedsel.

Deze werkwijzen worden in de zuivelsector al structureel toegepast. Beheersing van risico’s is in de kwaliteitsborgingsystemen van de zuivelondernemingen geregeld. Verder loopt een langjarig risicogericht monitoringprogramma waarmee de aanwezigheid van mogelijke contaminanten in rauwe melk structureel wordt onderzocht. Daarbij worden onder meer omgevingscontaminanten, residuen van diergeneesmiddelen en contaminanten uit voer en drinkwater in melkmonsters geanalyseerd. Hierdoor ontstaat een representatief beeld van de veiligheid van Nederlandse melk.

Uit dit meerjarig onderzoek blijkt dat de gevonden concentraties van contaminanten in Nederlandse melk al decennia lang ver onder de wettelijk toegestane grenzen liggen. Ieder jaar wordt in overleg met deskundigen door een risicogerichte analyse vastgesteld of het programma moet worden aangepast. De onderscheidende kwaliteit is de basis voor de goede reputatie én de exportpositie van de Nederlandse zuivelsector.

Focus op veranderingen in de sector

ZuivelNL financiert onderzoek dat:

• Nieuwe ontwikkelingen in kaart brengt.
• Mogelijke toekomstige risico’s analyseert.
• Vaststelt of daar kansen of juist risico’s aan verbonden zijn op het gebied van voedselveiligheid en productkwaliteit.

Speciale aandacht gaat daarbij uit naar mogelijke risico’s door toekomstige veranderingen in de melkveehouderij op het gebied van duurzaamheid en milieu zoals hergebruik van grondstoffen, kringlopen en andere voederregimes. Veranderingen kunnen onbedoeld potentiële nieuwe risico’s op het gebied van voedselveiligheid en productkwaliteit introduceren, zoals een mindere melkkwaliteit, schadelijke micro-organismen, dierziekten, chemische contaminanten en residuen. Daarbij wordt vanuit de zuivelsector nauw samengewerkt met kennisinstellingen zoals universiteiten, onderzoeksinstituten en overheidsinstellingen.