PPS Op weg naar klimaatneutrale en circulaire meststoffen

De Nederlandse land- en tuinbouw teelt gewassen voor voeding van mensen en dieren en als biobased grondstoffen. Het telen van gezonde gewassen is niet mogelijk zonder gebruik van meststoffen. De huidige productie van meststoffen is veelal gebaseerd op eindige grondstoffen. De productie van stikstofmeststoffen (N) gebruikt fossiel aardgas en draagt bij aan broeikasgasemissies, terwijl de productie van fosfaat- en kaliummeststoffen (P en K) gebruik maakt van fossiele delfstoffen.

Afhankelijkheid van geïmporteerde fossiele grondstoffen maakt de Nederlandse land- en tuinbouw in de huidige geopolitieke omstandigheden kwetsbaar voor leveringsrisico's en prijsschommelingen op de wereldmarkt. Het gebruik van stikstofhoudende meststoffen leidt tot emissies van ammoniak (NH₃) en het broeikasgas lachgas (N₂O), terwijl stikstof en fosfaat in meststoffen kunnen uitspoelen naar oppervlakte- en grondwater. Ammoniak heeft via depositie in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden negatieve gevolgen voor de biodiversiteit.

Doel van het project

Een sleutel voor het adresseren van bovenstaande uitdagingen kan gevonden worden in productie en gebruik van klimaat-neutrale en circulaire meststoffen:

• Voor de productie van circulaire meststoffen worden mineralen teruggewonnen uit niet-fossiele grondstoffen (zoals dierlijke mest, zij-, rest- en afvalstoffen uit voedselproductie en humane excretie) om deze efficiënt en met minimale emissies naar bodem, water en lucht in te zetten voor de teelt van gewassen.
• Klimaat-neutrale meststoffen worden geproduceerd met hernieuwbare energie en grondstoffen of beperken op andere wijze aan productie gerelateerde emissies van broeikasgassen. Klimaat-neutraal kan ook duiden op het minimaliseren van emissies van broeikasgassen bij het gebruik van meststoffen.

De doelstelling van het project is om betekenisvolle stappen te zetten op weg naar productie en gebruik van deze klimaat-neutrale en circulaire meststoffen in samenwerking tussen veehouders, akkerbouwers en tuinders met het oog op een toekomstbestendige Nederlandse land- en tuinbouw in 2050.

Resultaten

Het project wil bijdragen aan de volgende dimensies van klimaat-neutrale en circulaire ontwikkeling in de gehele keten van grondstoffen, productie en gebruik van meststoffen:

• Vergroting van circulair grondstoffengebruik in productie van meststoffen
• Vermindering van fossiel grondstoffengebruik in productie van meststoffen
• Vermindering van energiegebruik in productie en gebruik van meststoffen
• Vermindering van fossiel energiegebruik in productie en gebruik van meststoffen
• Vermindering van broeikasgasemissies in productie en gebruik van meststoffen
• Vermindering van nutriëntenemissies in gebruik van meststoffen

Het project ontwikkelt routes op weg naar verlaging van de carbon footprint van productie en gebruik van meststoffen met als stip op de horizon klimaat-neutrale meststoffen in 2050. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar circulaire routes die fossiele grondstoffen vervangen door duurzame energiebronnen en hergebruik van nutriënten uit dierlijke mest.

Concreet wordt er een meetlat ontwikkeld om duurzaamheidsprestaties van meststoffen te vergelijken en wordt ingezet op ketendraagvlak om die duurzaamheidsmeetlat in te zetten voor betere prijsvorming. Tot slot demonstreert het project transport, opslag, toediening en samenwerking rond deze meststoffen.

Een centrale aanname is dat succesvolle routes naar klimaat-neutrale en circulaire meststoffen staan of vallen met de vraag of en hoe deze meststoffen voldoen aan de behoeften van gebruikers. Dit betreft zowel eindgebruikers in de akkerbouw, tuinbouw en melkveehouderij als partijen betrokken bij de toelevering (handel, logistiek en toediening) van meststoffen.