Haalbaarheidsstudie naar implementatie Continue WelzijnsMonitor (CWM) voor melkveehouders

Aanleiding

De Nederlandse melkveehouderij onderkent al geruime tijd het belang van dierenwelzijn. In verband daarmee zijn aspecten van Welfare Quality, dat nationaal en binnen Europa wordt gezien als de standaard om dierenwelzijn te meten, toegevoegd aan KoeKompas. KoeKompas is een managementsysteem dat de diergezondheid, het dierenwelzijn en de mogelijke risico’s op het melkveebedrijf in kaart brengt. Door KoeKompas jaarlijks te herhalen ontstaat een verbetercyclus aan de hand van een actuele risico-inventarisatie en evaluatie van de:

• Melkkwaliteit
• Diergezondheid
• Welzijn van de veestapel

De sector heeft de ambitie om de komende jaren dierenwelzijn meer structureel onderdeel te maken van het kwaliteitsbeleid. Echter, welzijnswaarnemingen volgens Welfare Quality zijn relatief kostbaar en arbeidsintensief, waardoor dit instrument minder geschikt is om frequent te herhalen.
In 2008 tot en met 2012 is op verzoek van de Nederlandse zuivelsector een kosteneffectief en arbeidsextensief monitoringsinstrument ontwikkeld en gevalideerd voor het meten van dierenwelzijn op basis van routinematig verzamelde gegevens, de Continue WelzijnsMonitor (CWM).

Een belangrijk verschil tussen KoeKompas en CWM is dat voor KoeKompas de interpretatie van het dierenwelzijn op het bedrijf gedaan wordt door de mens. Bij CWM wordt op basis van routinematige verzamelde gegevens het dierenwelzijn van de Nederlandse melkveehouderij continu inzichtelijk maakt.

Een beperking van de eerder ontwikkelde CWM is dat een aantal van de parameters gebaseerd zijn op vruchtbaarheids- en melkcontroledata (MPR), welke niet voor alle Nederlandse bedrijven beschikbaar zijn (maar voor ongeveer 75%). Ook zijn sinds de ontwikkeling van de huidige CWM nieuwe databronnen beschikbaar gekomen die van toegevoegde waarde kunnen zijn voor de CWM, zoals data met betrekking tot medicijngebruik (MediRund) en data van slachtbevindingen vastgelegd door NVWA (Inspect). Tenslotte hebben in de sector veel veranderingen plaatsgevonden, waardoor hetgeen eerder is ontwikkeld waarschijnlijk niet meer aansluit bij de huidige situatie op bedrijven.

Doel

Het doel van dit onderzoek is de haalbaarheid te verkennen voor het ontwikkelen en valideren van een monitoringsinstrument voor dierenwelzijn (CWM) op basis van routinematig verzamelde gegevens. De ontwikkelde CWM moet onderscheidend zijn voor classificatie van een verhoogd risico op verminderd dierenwelzijn op melkveebedrijven. Het instrument moet daarbij bruikbaar zijn voor het monitoren van dierenwelzijn op sectoraal niveau in zowel de zomer- als winterperiode.
Bij de doorontwikkeling van de CWM worden de volgende voorwaarden in acht genomen:

• De CWM moet bruikbaar zijn voor het betrouwbaar schatten van het welzijnsniveau op sectoraal niveau in zowel de winter- als zomerperiode.
• De CWM kan op efficiënte en objectieve wijze een continu indicatie geven van het dierenwelzijn.
• De CWM moet bruikbaar zijn voor álle melkveebedrijven en melkveehouders moeten de totstandkoming van de inschatting van welzijn voor hun bedrijf begrijpen.
  
• De CWM moet aansluiten bij de huidige situatie op het melkveebedrijf.
• De CWM moet potentie laten zijn om in de toekomst eventueel individuele bedrijven met een verhoogd risico voor verminderd dierenwelzijn aan te wijzen. Zo kan aan deze bedrijven gericht aandacht worden besteed opdat het welzijn wordt verbeterd.

Wat levert het project op

Het resultaat van dit project is een rapportage waarin staat beschreven:

Fase 1: Onderzoek en analyse van de CWM en validatie in zowel de winter- als zomerperiode
1) Samenstellen en afstemmen van het onderzoeksplan met een team waarin experts van verschillende academische instellingen, sectorvertegenwoordigers, dierenartsen en veehouders zitting hebben.
2) Beschrijving van kengetallen, inweging en normwaarden in de gekalibreerde CWM die beschikbaar is voor alle melkveebedrijven.
3) De gevoeligheid en specificiteit van de gekalibreerde CWM in de winter- en zomerperiode ten opzichte van de algemene indruk van dierenwelzijn bepaald door de dierenarts op basis van een protocol waarin aspecten uit KoeKompas, de welzijnswijzer en Welfare Quality zijn opgenomen.
4) Analyse van de sterke/zwakke punten, kansen en risico’s van de CWM in winter- en zomerperiode en zowel op sector- als bedrijfsniveau.
5) Resultaten van de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen die gedaan zijn aan de, voor de validatie, bezochte bedrijven.

Op basis van de resultaten van fase 1 volgt een besluitvorming over vervolg met een go/no-go. Bij zowel een go als bij een no-go worden de resultaten uit fase 1 beschikbaar gesteld via een Nederlandstalige publicatie in een vaktijdschrift voor dierenartsen en melkveehouders.

Fase 2: Feedback rondes met betrokken veehouders en wetenschappelijke toetsing van de CWM
Feedback van de betrokken veehouders op de CWM, waar deze verbeterd kan worden en hoe een bruikbaar bedrijfsoverzicht eruit moet zien. Daarnaast wordt een artikel geschreven van de resultaten van dit validatieonderzoek, dit wordt aangeboden bij een wetenschappelijk tijdschrift.

Op basis van de resultaten van fase 1 en 2 van het project wordt besloten óf en hoe de CWM geïmplementeerd gaat worden. Als besloten wordt tot implementatie wordt verder gegaan met fase 3.

Fase 3: Doorontwikkeling richting routinematige implementatie
In deze fase wordt een implementatieplan uitgewerkt en wordt de CWM klaargemaakt voor routinematige sectorale implementatie. Optioneel kan gekozen worden tot het nemen van een aantal extra stappen om te komen tot implementatie van een systeem op individueel bedrijfsniveau (stap 3). Daadwerkelijke routinematige implementatie valt buiten de scope van het project.