Zuivel in Cijfers 2024 gepubliceerd

De meerjarenoverzichten in Zuivel in Cijfers 2024 ondersteund met grafieken en tabellen, geven inzicht in de ontwikkelingen binnen de volgende thema’s:

• Nederland Zuivelland
• Markt en Economie
• Melkveehouderij
• Melkverwerking
• Duurzaamheid
• Handel
• Consumptie

Vetprijzen naar recordniveaus

In 2024 heeft de zuivelmarkt 2 gezichten laten zien. Enerzijds schoten de prijzen van producten met een hoog vetgehalte de lucht in en werden recordniveaus bereikt. Anderzijds viel de prijsontwikkeling van producten met een hoog eiwitgehalte tegen. De notering van mager melkpoeder heeft gedurende het jaar bijna continu rond het niveau van € 250 per 100 kg bewogen. Het gat tussen vet- en eiwitprijzen is daarmee ongekend hoog geworden.

Zuivel draagt voor ruim 1% bij aan Nederlandse economie

Agro & Food droeg in 2023 voor € 77,1 miljard (7,3%) bij aan de Nederlandse economie, waarvan € 12,4 miljard (1,2%) betrekking had op zuivel. Het aandeel van zuivel (melk, kaas en eieren) in de consumptieve bestedingen van Nederlandse huishoudens aan voeding en niet-alcoholische dranken is in de afgelopen jaren geleidelijk toegenomen naar ruim 11%. In 2023 vertegenwoordigde zuivel (melk, kaas en eieren) een waarde van ruim € 5,9 miljard, ofwel 1,3% van het totaal aan consumptieve bestedingen.

Sterke impact blauwtong op melkproductie

De Nederlandse melkproductie kwam in 2024 uit op een volume van circa 14,4 miljard kg. Ongeveer 96% daarvan werd aan de Nederlandse zuivelfabrieken geleverd. De overige 4% was bestemd voor de boerderijzuivelbereiding en voor andere doeleinden. De Nederlandse melkaanvoer daalde in 2024 met 1,7% tot 13,7 miljard kg. Gecorrigeerd voor het schrikkeldageffect nam het volume met 1,9% af. De afname hield vooral verband met de uitbraak van het blauwtongvirus, die bij veel besmette koeien zorgde voor een lagere melkgift. Met name in de zomermaanden zorgde de opleving van het blauwtongvirus voor lagere volumes. Daarnaast speelde de afbouw van de derogatie een rol, waardoor minder melkkoeien werden aangehouden.

Minder kaas en boter geproduceerd

De Nederlandse zuivelindustrie verwerkte in 2024 ongeveer 13,7 miljard kg melk, ruim 1% minder dan in 2023. Ongeveer 60% van dit volume werd gebruikt voor de productie van kaas. De daling van de hoeveelheid beschikbare melk vertaalde zich vooral in de lagere productie van kaas en boter en boterolie. De kaasproductie daalde in 2024 met bijna 2% tot een volume van 971 duizend ton (inclusief kwark). Circa 60% hiervan betreft het Goudse type. De productie van

boter en boterolie daalde fors met 8%. Bij melkpoeder bleef het volume in 2024 vrijwel gelijk. Opvallend was de stijging van de productie van consumptiemelk en -producten (+3,8%).

Uitvoerwaarde fors omhoog

De Nederlandse uitvoerwaarde van zuivel nam in 2024 fors toe met ruim 10%, uitkomend op € 11,39 miljard. De stijging kwam grotendeels door de sterk gestegen marktprijzen van met name producten met een hoog vetgehalte. Kaas, room, gecondenseerde melk en weiproducten lieten groei zien bij zowel de waarde als het volume. De uitvoerwaarde van kaas nam met 10% toe, het bijbehorende volume groeide met 4%. Opvallend was de stijging van de roomexport, waarbij zowel de waarde (+53%) als het volume (+28%) aanzienlijk toenamen. De forse groei van de exportwaarde van boter en boterolie (+11%) ging gepaard met een daling van het volume met 5%. Bij zowel mager als niet-mager melkpoeder daalde het volume en de waarde.

Naast exporteur is Nederland een belangrijke importeur van zuivel uit andere EU-lidstaten. Belangrijkste herkomstlanden zijn Duitsland, België en Ierland, die verantwoordelijk zijn voor twee derde van de totale invoerwaarde. Ruim 3% van de zuivelinvoer komt van buiten de EU, waarvan het grootste deel afkomstig is uit het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten. De invoerwaarde van zuivel steeg in 2024 met ruim 4% tot bijna € 5,3 miljard. Met name kaas liet een stijging van de importwaarde zien (+11%), grotendeels als gevolg van de forse toename van het ingevoerde volume.

De Engelstalige versie van Zuivel in Cijfers is nu beschikbaar als Dutch Dairy in Figures 2024.